Waar op letten bij LED verlichting en de aanschaf? Dat is ten eerste de lichtopbrengst. Lichtopbrengst wordt bij LED aangeduid als ‘LM’ oftewel lumen. Hoe hoger het aantal lumen, hoe hoger de lichtopbrengst. Soms komt het voor dat een vergelijkbare lamp met hetzelfde lumen aantal meer stroom verbruikt.
Om lampen met elkaar te vergelijken kun je het beste de lumen/watt verhouding berekenen.
Stel dat de ene lichtbron met een E27 fitting en een lichtopbrengst van 430 lm, 6,2W verbruikt, en een andere vergelijkbare lichtbron eenzelfde lichtopbrengst van 430 lm heeft en slechts 4W verbruikt, dan is de lagere wattage altijd een betere optie. Ook al is deze lichtbron misschien duurder in aanschaf, het verschil in stroomverbruik is binnen een korte tijd terugverdient.
Een handige rekensom hiervoor kan zijn: lumen delen door verbruik.
Voorbeeld 1: 430/6,2= 69 lumen per watt
Voorbeeld 2: 430/4= 107 lumen per watt
Hoe hoger de uitkomst, hoe energiezuiniger.
Daarnaast kan het goed zijn om te letten bij het kopen van ledverlichting op hoeveel lumen een ruimte nodig heeft. Boven een eettafel kunnen twee lampen van ieder 500 lumen genoeg zijn, terwijl een badkamer een hogere lichtopbrengst nodig heeft. Meer weten over hoeveel lumen per ruimte nodig zijn? Bekijk dan eens het artikel: Hoeveel lumen nodig per ruimte?
Keurmerken
Waar op letten bij LED verlichting en keurmerken? Helaas is er een wildgroei aan verlichting en worden producten niet altijd op een “eerlijke” manier op de markt gezet. Zo is het mogelijk dat verlichting alleen het eerste uur het juiste aantal lumen kan geven, en daarna terug zakt naar de helft van de oorspronkelijke lichtopbrengst. Het is dan ook goed om te letten bij de aanschaf van ledverlichting op keurmerken. Altijd CE, maar het liefst ook RoHS.
RoHS is een keurmerk wat volgens Europese standaard ledverlichting test, maar er ook voor zorgt dat er geen gevaarlijke stoffen verwerkt zitten in je ledlamp.
Levensduur
Naast dat het goed is om te kijken naar de lumen/watt verhouding, speelt de levensduur ook een rol. Meestal wordt op de verpakking aangegeven hoeveel uur een ledlamp brandt. Dit kan van 10.000 tot 50.000 zijn. Sommige fabrikanten zetten er alleen brandtijd in jaren op. Dit kan zeer verwarrend zijn. Ze berekenen dit met een formule van enkele uren per dag, terwijl de lamp in werkelijkheid veel langer per dag brandt. Op deze manier is je lamp veel eerder aan vervanging toe dan aangegeven staat.
Lichtkleur
De lichtkleur van ledverlichting wordt aangeduid in Kelvin waardes. Ook wel ‘K’ op een verpakking. Hoe lager de Kelvin waarde, hoe warmer het licht. Hoe hoger de Kelvin waarde, hoe kouder (daglicht) het licht. Wil je van een reeks lampen een lamp vervangen of hangen de lampen bij elkaar? Kies dan altijd voor dezelfde Kelvinwaarde en het liefst ook dezelfde fabrikant of merk. Iedere fabrikant heeft namelijk zijn eigen meetapparatuur en instellingen. Daardoor kan het zijn dat een 2700K spot van het ene merk afwijkt van de andere 2700K spots van het andere merk.
Kelvinwaardes
- 5000K: Standaard daglicht. Geschikt als werklicht in de garage, of als bureaulamp om projectmatig te gebruiken.
- 4000K: Wit licht met een warme gloed. Geschikt voor bijvoorbeeld als extra werklicht boven een werkblad, of extra verlichting boven een spiegel in de badkamer.
- 3000K: Warm wit licht. Geschikt voor in spotjes in het plafond of voor alle algemene verlichting en sfeerverlichting in huis.
- 2700K: Warm licht. Vergelijkbaar met een inmiddels ouderwetse gloeilamp. Geschikt voor algemene verlichting en sfeerverlichting in huis.
- 2200K: Extra warm wit. Voor als je erg van sfeer houdt, en 2700K-3000K sfeerverlichting nog te koel ervaart.
- 1900K: Kaarslicht
Stralingshoek
De stralingshoek van ledverlichting kan goed zijn om op te letten bij het kopen van ledverlichting. Een spotje met een brede stralingshoek kan vervelend zijn, omdat dit hinderlijk in je ogen kan schijnen. Daarentegen kan een lichtbron in een hanglamp wel breed stalen omdat hier een kap overheen zit, en dit juist extra licht naar beneden kaatst, of bij geperforeerde modellen, juist een leuk effect op de muur geeft.
Voorbeelden van stralingshoeken:
- 10-24° Spotje, maar wordt meestal gebruikt om een object uit te lichten
- 36-60° Spotje, geschikt voor in huis. Door de lichtspreiding worden grotere vlakken aangelicht, maar wordt het niet als hinderlijk ervaren aan de ogen.
- 90° Inbouwspots voor kantoren of algemene verlichting in winkelruimtes. De lichtbron ligt meestal iets dieper, waardoor het licht niet direct naar beneden schijnt. Kan handig zijn in kantoorruimtes waar met computers gewerkt zijn.
- 120° Vaak een platte lamp zoals als een downlighter. Deze heeft vaak een gladde opalen kap en schijnt in een hoek van 120° naar beneden. Ideaal voor bijvoorbeeld een winkelruimte waar een goede lichtspreiding nodig is.
- 360°: Een peertje of TL buis
Dimmen
Led verlichting is niet standaard dimbaar. Dit ligt altijd aan de transformator die meegeleverd wordt, of ingebouwd zit. Laat je daarnaast goed informeren over het dimmen van ledverlichting.
Led lampen die dimbaar zijn, zijn meestal triac/fase afsnijding dimbaar. Mocht je op een andere manier willen dimmen, is dit meestal ook mogelijk. Het makkelijkste is om ledverlichting aan te schaffen dat al via het gewenste protocol te dimmen is.
Daarnaast kun je een externe transformator/voeding vervangen, of kiezen voor een transformator die het ene protocol naar het andere protocol overzet. Is dit allemaal te ingewikkeld? Schakel dan een installateur in. Dit is zeker aan te raden wanneer je voor een geheel nieuw lichtplan gaat.
IP-waarde
Waar je nog meer op kunt letten bij het kopen van LED verlichting, is de IP-waarde. IP-waardes geven aan of de lichtbron geschikt is om te plaatsen in vochtige ruimtes of buiten in de tuin.
IP20 staat bijvoorbeeld voor stofvrij, en kan prima gebruikt worden in alle algemene ruimtes waar geen vocht bij komt. IP44 kan gebruikt worden in de badkamer (niet boven het bad of douche), of onder een overkapping. IP65 is een goede IP-waarde om boven een douche te hangen, of buiten in de regen.
Smart-home of niet?
Een steeds populairdere optie is slimme verlichting. Een goedkope manier om je eigen Domotica systeem in huis te bouwen en alle verlichting te bedienen met een app of een slimme speaker als Google Home.
Er zijn talloze opties als het gaat om het communiceren met het netwerk. Via Wifi, Bluetooth of RF. Let bij de aanschaf van slimme verlichting op met welk systeem de verlichting kan communiceren. Je wilt namelijk niet verschillende apps hoeven te gebruiken voor verschillende verlichting in huis. Een goed voorbeeld van breed communiceerbare slimme verlichting is HUE. HUE is een merk van Philips en een kwalitatief sterk product. Zo komen er weinig storingen voor, en kan het systeem eenvoudig gekoppeld worden aan bijna alle thuis-Domoticasystemen.