Een LED spot kiezen kan van grote invloed zijn op je lichtplan. Een mis-match in lichtkleur of een te laag aantal lumen kan verkeerd uitpakken. Daarom vind je in dit artikel enkele stappen die je op weg helpen naar een juiste LED spot voor jouw ruimte.
Een LED spot kiezen geschikt voor inbouw of opbouw
Als eerste kies je of je LED spot ingebouwd moet worden, of opgebouwd. Is de ruimte geschikt voor inbouw? Dan kun je kiezen uit vast, zwenkbaar of verzonken. De keuze voor de spot ligt ook geheel aan hoeveel ruimte er beschikbaar is in het plafond. Heb je veel ruimte in het plafond? Dan kunnen verzonken inbouwspots heel goed werken. Minder ruimte? Kies dan voor een inbouwspot die vast naar beneden schijnt, of kantelbaar is om een object of muur uit te lichten.
Is de ruimte niet geschikt voor inbouw? Kies dan voor opbouw. Opbouwspots zijn er in veel varianten. Enkele, dubbele, drie dubbele of zelfs vier op één aansluiting. Daarnaast kun je kiezen voor een LED spot die vast is, of zwenkbaar. Wil je eens wat anders? Kies dan voor een trimless opbouwspot. Dit zijn vaste opbouwspots waarbij er een open ruimte om de spot zit, of voor railspots, waarbij je altijd flexibel je spots kan plaatsen.
Kies een LED spot in de juiste lichtkleur
Lichtkleuren zijn de sfeerbepalers en worden aangeduid in Kelvin-waardes. Hoe lager de Kelvin waarde, hoe warmer het licht. Kies bij LED spots altijd voor dezelfde lichtkleur, en het liefst van hetzelfde merk of fabrikant.
Tip: Kies voor een spot waarbij zelf een lichtbron in te plaatsen is. Zo hoef je niet na het verloop van de branduren het gehele armatuur te vervangen. Meerdere spots met dezelfde lichtbron? Neem dan bij de aanschaf van de lichtbronnen extra exemplaren mee. Zo voorkom je dat wanneer er eentje stuk gaat, je er een van een ander merk moet aanschaffen, en dus kleurverschil krijgt.
Kelvin waardes voor LED spots
- 4000K: Wit licht, maar met een kleine warme gloed
- 3000K: Modern warm wit. Te vergelijken met de halogeenspot
- 2700K: Warm licht. Vergelijkbaar met een inmiddels ouderwetse gloeilamp. Meest gekozen voor LED spots in huis
- 2200K: Extra warm wit. Voor als je erg van sfeer houdt, en 2700K-3000K sfeerverlichting nog te koel ervaart.
Bepaal het aantal lumen
Het aantal lumen voor je ruimte bereken je eenvoudig met de volgende formule:
Gewenste lux X aantal m2 oppervlakte = totaal aantal lumen nodig.
Bijvoorbeeld LED spots in de keuken: Een keuken is bijvoorbeeld 14m2: 200 lux X 14= 2800 lumen
Wanneer je plek hebt voor 6 spots, is de 2800 lumen te delen door 6, om het aantal lumen per spot te berekenen.
- Keuken: 200-300 lux
- Woonkamer: 50-200 lux
- Slaapkamer: 100-200 lux
- Kantoor: 300 lux
- Badkamer: 200-300 lux
- Toilet: 100 lux
- Gang en overloop: 50-100 lux
LED spot kiezen die dimt of niet?
In sommige ruimtes kan het handig zijn een LED spot te kiezen die ook dimbaar is. Bijvoorbeeld in een keuken waar werklicht noodzakelijk is, maar waar je ook s ’avonds in sfeer wilt dineren. Kies dan voor LED spots met een lumen aantal tot 25% boven het maximale aantal aanbevolen lux en kies een dimmer die de spot tot 10% of lager kan terug dimmen. Voor een keuken komt dit neer op 300 lux X 14m2= 4200 lumen + maximaal 25%.
Voor een ruimte als een toilet, gang, overloop en badkamer is dimmen geen must. Wanneer je kiest voor dimbare ledspots, let er dan op hoe de spot gedimd moet worden. Meestal is dit Triac/Fase afsnijding. Dit is het meest standaard protocol en eenvoudig een geschikte dimmer bij te vinden. Ga je voor een armatuur met verwisselbare lichtbron? Dan hoeft het armatuur niet dimbaar te zijn. Of de spot dimbaar is of niet, hangt dus af van de lichtbron.
Stralingshoek of lens kan invloed hebben
LED spots kiezen kan ook d.m.v. het bepalen van een stralingshoek. Een brede stralingshoek kan in een woonhuis hinderlijk zijn, omdat deze in je ogen schijnt. In sommige situaties kan het wel handig zijn. Soms kan in een smalle lange ruimte een ovale stralingshoek ook handig zijn. Zo licht je met één spot de gehele ruimte aan.
De meest voorkomende stralingshoeken in huis:
- 10-24° Wordt meestal gebruikt in kleine ruimtes, of om een object uit te lichten. Denk aan een schilderij of kunstwerk.
- 36-60° De bredere lichtbundel licht grotere oppervlaktes aan, maar wordt nog steeds niet ervaren als hinderlijk.
LED spot kiezen met een hoge CRI waarde
Een LED spot kiezen met een hoge CRI waarde is een steeds populairdere optie. De CRI staat voor: Color rendering index. Oftewel: Kleur weergave. Voorheen werd altijd beweerd dat hoe hoger de Kelvin waarde bij daglicht komt, hoe beter de kleurweergave. Zo zie je nog steeds bijvoorbeeld bij kapsalons witte lichtkleuren omdat ze ooit verteld is dat dit een juiste optie is. Wit (dag)licht zegt absoluut niets over de kleurweergave! Kleuren worden juist in daglicht blauwer weergegeven. Of een bouwmarkt waar lampen met een hoge Kelvinwaarde hangen, maar het kleurstaaltje thuis er toch echt anders uitziet.
Als in jouw ruimte de kleurechtheid belangrijk is, kies dan voor een hoge CRI waarde.
- Meer dan 70. Slechte CRI weergave. Denk aan een bouwmarkt
- Meer dan 80. Is al beter. Geschikt voor LED spots in huis
- Meer dan 90. Geschikt voor kledingwinkels, kunstgalerijen, maar ook thuis. Denk aan het uitlichten van kunst, of het uitlichten van je kleding in je kledingkast.